'''
MAŁGORZATO !
POWIEDZ MI ,PO CO JA MAM SIĘ ZMIENIAĆ ?
JEST MI DOBRZE TAKIM ,JAKIM JESTEM I NIE CHCĘ BYĆ KIMŚ INNYM .
ZMIANY DLA MNIE TO JAK WILKA ZMIENIĆ W KUNDLA.

Puniek a ja się zastanawiam, czytam twe wpisy krytykujące wszelkie terapie, czy leczenie nie powinno być płatne. Bezpłatny mógłby być detoks i powiedzmy jeden, dwa miesiące na stanięcie na nogi. Potem praca w ośrodku, ale sensowna. Nie np. kopanie dołów i zasypywanie jak u Kotańskiego. Szkoda chyba energii terapeutów na ludzi, którzy nie chcą się leczyć i przychodzą tam tylko pomieszkać w ciepełku, a na boku często ćpają i z terapeutami bawią się w kotka i myszkę, bo terapeuci się szybko wypalają. Jaki sens ma leczenie jakiejkolwiek choroby np. serce, gdy pacjent nie stosuje się do zaleceń ? A pieniądze wydawane na "udawane" leczenie można by np. przeznaczyć na przeszczepy dla dzieci albo inny cel. To nie jest nic do Ciebie bo nie znam Twojej sytuacji ale wiem trochę o leczeniu w Polsce. I moim zdaniem to prosty, dobry pomysł. Leczyli by się Ci, którzy chcą się leczyć a nie mieć darmo spanie i jedzenie. Zdrowy rozsądek ponad wszystko .

'''
ODPOWIEM CI W TEMACIE ,, katharsis,,.

Puniek, już Liwka ładnie odpisała na Twoje wątpliwości , dorzucę do tego jeszcze parę zdań. Musisz odpowiedzieć sobie na następujące pytania :
-Dlaczego czujesz opór przed wprowadzeniem jakieś istotnej zmiany w sobie( wypisz sobie wszystkie przyczyny tego oporu )

Spróbuj dokładnie przyglądnąć się swoim reakcjom na tę zmianę.
-Co myślisz w związku z tą zmianą, gdybyś musiał ją wprowadzić u siebie : ……………………………………………………………………………………………….. :………………………………………………………………….. …………………………..
Jakie emocje przeżywasz ( co czujesz) , w związku z decyzją o tej zmianie : ..…………..……………………………………………………………………………………. :…………………………………………………………………………………………………
Co według Ciebie należałoby zrobić , aby wprowadzić tą zmianę w sobie, która umożliwi Ci dalszy rozwój:…………………………………………………………………............................... ……………………………………………………………………………………………….............................................

Co należałoby zrobić , żeby wprowadzić jakąś zmianę w grupie ,do której należysz, żeby zapewnić jej dalszy rozwój:………………………………………………………….........................

Poza tym jeszcze potrzebna jest Ci łaska od Boga , wiedza psychologiczno - pedagogiczna na temat Twojej osobowości , żebyś ujrzał potrzebę takiej zmiany , tak jak kiedyś to się stało, że w sekundzie zrozumiałeś i podjąłeś decyzję o tym , aby zrezygnować z brania narkotyków ( pisałeś już wcześniej na ten temat). Marzysz o tym , żeby osoby należące do ruchu zmieniły się , zaangażowały w rozwój tego ruchu . Jest to niemożliwe, jeśli nie zacznie każdy z Was zmian od siebie. Sami się zmieniając dokonujemy zmian w środowisku , w którym przebywamy.

Chcę przybliżyć zagadnienie dojrzałości moralnej człowieka, zwrócić uwagę na etapy przez jakie przechodzimy w tym rozwoju. W związku z ty zaprezentuję teorię rozwoju moralnego wg Jeana Piageta. Podam czynniki mające wpływ na ten rozwój , przejawy autonomii moralnej oraz to, co jest przedmiotem badań nad moralnością .


ROZWÓJ MORALNY CZŁOWIEKA


Rozwój moralny człowieka jest stopniowym dochodzeniem do odkrycia dobra jako czegoś uniwersalnego i zobowiązującego. Zaprezentuję poniżej teorie rozwoju moralnego, opracowaną przez Jean Piageta - profesora psychologii wychowawczej, biologii i epistemologii. Jest ściśle związana z jego koncepcją rozwoju intelektualnego.
Podane niżej etapy rozwoju moralnego pozwalają oddać szczegółowy opis procesu przemian zachodzących w rozwoju moralnym i psychice człowieka .

Rozwój moralny to proces przemian osobowości człowieka , prowadzący do uformowania się pewnego systemu wartości i odpowiadających mu reguł postępowania. Oparty jest na następujących po sobie systematycznych zmianach .

Posiada dwa poziomy :

- poznawczy ( rozumowanie, oceny moralne)
- behawioralny ( działanie moralne)

Jak podaje dr Magdalena Środa ludzkość spotyka się z moralnością najczęściej pod postacią norm, zaleceń, rad moralnych. Istnieje w „...zachowaniach , w myślach, w naszych postawach wobec świata, w konfliktach, w stosunkach społecznych, w systemach wychowawczych, w książkach, w kazaniach, w politycznych przemówieniach,
Czym jest więc moralność? Pod pojęciem tym rozumie się zazwyczaj „....zachowania, postawy lub motywacje odpowiadające uznawanym kryteriom dobra, słuszności i powinności.” (Środa 1994:7).
Wielu współczesnych filozofów, etyków oraz psychologów uważa, że moralność przynależna jest na trwałe dziedzinie życia społecznego.
Najbardziej ożywiony dyskurs naukowo – badawczy nad problemem moralności pojawił się w wieku XX. Trwa on również do dnia dzisiejszego. Przedmiotami
badań nad moralnością stały się:

• normy moralne – jest to jedna z najprostszych form roszczeń moralnych, regulująca postępowanie ludzi za pośrednictwem systemu nakazów oraz zakazów.
• oceny – będąca zachowaniem wyrażającym aprobatę lub dezaprobatę
w odniesieniu do określonego zjawiska lub stanu rzeczy.
• wzory zachowania – wyobrażenia określonych, pożądanych oraz oczekiwanych przez społeczeństwo zachowań, bądź nagannych, niedopuszczalnych przez ludzi.
• wartości moralne – wartością naczelną jest cnota (może być nabyta lub wrodzona). Jest skłonnością do czynienia dobra.
• świadomość moralna – to zdolność wyrażania sądów wartościujących
o czynach ludzkich, może być także bezpośrednim odczuciem dobra i zła.
• system moralny – będący zbiorem norm moralnych, uznawanych przez określoną ludzką zbiorowość.
• system etyczny – jest to zbiór norm stanowiący zamkniętą oraz spójną całość, przyjmując zwykle postać doktryny.
• etyka – nauka o zasadach moralnych.
Należy podkreślić, że moralność kształtuje człowieka
i społeczeństwo, a przede wszystkim wpływa na ich rozwój.

Rozwój moralny determinowany jest między innymi przez :

czynniki wewnętrzno- rozwojowe , a zalicza się do nich :
- zdolności intelektualne ,
- rozumienie ,
- zasób posiadanej wiedzy ,
-emotywność ,czyli zdolność do doświadczania silnych emocji ,
- postawy ,
- dyspozycje wolicjonalne

oraz czynniki społeczno- kulturalne , do których należą :

-obecność i poziom kultury moralnej środowiska , których jednostka przebywa
- wzory postępowania moralnego , z którymi jednostka się utożsamia.
- uznawane wartości , treści wychowania , metody wychowania.
Należy pamiętać, iż rozwój moralny zawsze będzie uzależniony od stopnia indywidualności człowieka , nie przebiega on przecież jednakowo u wszystkich ludzi.

Teoria rozwoju moralnego psychologa Jeana Piageta


ETAPY ROZWOJU MORALNEGO - wg Jean Piageta


I. STADIUM ANOMII MORALNEJ ( . . .-2 ROK ŻYCIA)

Początek rozwoju moralnego człowieka stanowi faza a m o r a l i z m u, określana jest jako faza przed moralna. Posiada charakter braku przez dziecko motywacji moralnych.

II. STADIUM HETERONOMII MORALNEJ (2-9 R.Ż.)

- faza e g o c e n t r y z m u (2-5 r .ż.) - określana jest przez badaczy jako pierwsza. Wskazuje ona na niezdolność rozumienia przez małe dziecko stanów psychicznych dorosłych, dlatego też skupia się ono na osobistych uczuciach. W fazie tej dziecko postępuje moralnie, biorąc pod uwagę tylko korzyść osobistą. Dorośli próbują narzucić mu swoją moralność, która jest dla niego obca. Dziecko jest zorientowane na posłuszeństwo oraz karę, ponieważ podporządkowuje się dorosłym, choć nie posiada jeszcze poczucia winy.

- faza k o n f o r m i z m u (5-9r.ż.) - jest bliska fazie poprzedniej. Dziecko staje się wrażliwe na swoje zachowanie. Pojawia się po raz pierwszy pojmowanie odpowiedzialności za swoje postępowanie.

III. STADIUM SOCJONOMII MORALNEJ (9- 13r.ż.)

- k o n w e n c j o n a l i z m moralny - jako następna faza rozwoju moralnego jednostki, charakteryzuje się dążeniem do moralnego postępowania, zgodnego z normami moralnymi. Dziecko potrafi uświadomić sobie konsekwencje swoich czynów. Kształtuje swoją wrażliwość moralną. Jednostka ludzka dąży do tego, aby została zaakceptowania przez grupę społeczną, w której przebywa. W fazie tej zachodzi ważny etap procesu socjalizacji młodego człowieka. W moralności jednostki pojawia się po raz pierwszy kategoria obowiązku, wstydu, honoru, czynów ważnych oraz niskich.

IV. STADIUM AUTONOMII MORALNEJ ( 13 -21 r. ż. ) Występują tutaj takie fazy :

- faza p r y n c y p i a l i z m u ( 13- 15 r. ż.) - człowiek wykształca szacunek do norm moralnych. Jest to skutek uznania za własne, przyjętych ze środowiska zewnętrznego norm moralnych. Pozostaje im wierny i usatysfakcjonowany z ich przestrzegania, a przekroczenie norm naraża go na sankcje. W fazie tej spotyka się po raz pierwszy refleksje moralne, przeżycia, dylematy moralne odnoszące się do postępowania człowieka, które są indywidualnie rozpatrywane w sumieniu.

- faza r a c j o n a l i z mu m o r a l n e g o ( 15- 17 r. ż. ) - wykształca u człowieka uzewnętrznienie przestrzegania norm oraz jego skutki. W swoich dążeniach osoba pragnie wywołać następstwa najbardziej pożądane, nawet przy sytuacji przekroczenia norm. Faza ta często określana jest jako relatywizm moralny, pojawia się często w sądach moralnych.

- faza i d e a l i z m u ( 17 – 21 r. ż. ) - zamyka etap rozwoju moralnego człowieka. Jest to najwyższy poziom rozwoju, w którym istota ludzka posiada własny, rozwinięty system moralny. Moralność ma charakter świadomy i refleksyjny . Problemy moralne są rozstrzygane z punktu widzenia przyjętego przez człowieka systemu wartości ( zasady etyczne)

W rozwoju moralnym człowieka kształtuje się przede wszystkim rozwój motywacji moralnego postępowania, polegający na kształtowaniu właściwości emocjonalnych oraz motywacyjnych. W rozwoju tym, ma istotny wpływ prawidłowy rozwój sfery motywacyjno – uczuciowej. Człowiek przechodzi stadium kształtowania postaw prospołecznych, odchodząc od postaw egoistycznych, rozwija cele moralnego postępowania.
Podczas rozwoju moralnego człowieka następuje również rozwój wartości moralnych, w którym osoba wykazuje zainteresowanie pierwszymi wartościami moralnymi oraz zaczyna je przyswajać, a są nimi zwykle: miłość, wiedza, czyste sumienie, szczęście rodzinne, uznanie społeczne.
Następuje także rozwój postaw moralno – społecznych, do których można zaliczyć piękną postawę patriotyzmu. Najważniejszy rozwój w ogólnym rozwoju moralnym, to kształtowanie postaw moralnych wobec drugiego człowieka, czyli rozwój stosunku do drugiego człowieka. Wyodrębnia się tu takie postawy: altruizm, postawa wrażliwości na los drugiego, szacunek wobec życia oraz zdrowia, tolerancja, postawa poszanowania cudzej własności, umiejętność rozróżnienia kłamstwa i prawdomówności.
Ostatnim z kształtowanych rozwojów jest rozwój stosunku do samego siebie. W rozwoju tym człowieka uczy się postaw intrapersonalnych, następuje rozwój samooceny moralnej, odpowiedzialności za siebie i swoje czyny oraz kształtuje się sfera dążeń perfekcjonistycznych.

Rozwój moralny człowieka jest procesem złożonym, niejednorodnym, skomplikowanym i długotrwałym. Polega na osiąganiu przez niego coraz wyższych poziomów, w zakresie umiejętności przyswajania norm moralnych, które regulują życie społeczne. . Najważniejszym czynnikiem rozwojowym jest wpływ życia społecznego na jednostkę, a także normy i wzorce moralne praktykowane przez otoczenie. Najważniejsza i najdłuższa część rozwoju moralnego przypada na okres życia człowieka od 0 do 21 lat, wtedy kształtuje się bowiem kręgosłup moralny.
Przebieg rozwoju moralnego człowieka jako procesu psychologicznego oraz zjawiska moralnego jest obecnie analizowany oraz poddawany pomiarom przez psychologów, teologów, moralistów, etyków, pedagogów i filozofów. Stanowi jedno z głównych przedmiotów zainteresowania współczesnej antropologii.

BIBLIOGRAFIA

Fontana D., 1998, Wartości a rozwój moralny, (w:) Psychologia
dla nauczycieli, Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka, 257-270.

6. Julia D., 1996, Słownik filozofii, Katowice: Wydawnictwo Książnica

. Środa M., 1994, O wartościach , normach i problemach moralnych,
Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN

Parę cytatów znanych osobistości na temat moralności:

Działaj zawsze na korzyść bliźniego .Czyń dobrze każdemu , jakbyś pragnął , aby tak tobie czyniono . Nie myśl o tym , co tobie kto winien , ale co ty jesteś winien innym .- Kard.. Stefan Wyszyński

Moralność, której uczy Kościół, nie jest specjalnym ciężarem dla chrześcijan, lecz obroną człowieka przed próbami jego unicestwienia. - Kard. Josef Ratzinger

Kształcić tylko umysł człowieka, nie udzielając mu nauk moralnych, to stwarzać zagrożenie społeczne.- Theodore Roosevelt

Cnota wiarę , a wiara dobrą cnotę rodzi . - Wacław Potocki

W świecie bez Boga brak podstaw do jakiegokolwiek altruizmu. -Paul Johnson

Dobro nie walczy ze złem, a leczy je.
Eugeniusz Kołcz

DOJRZAŁOŚĆ MORALNA

Szczególnie ważnym elementem dojrzałości człowieka jest dojrzałość moralna, będąca jak już wcześniej przedstawiłam procesem przechodzenia od heteronomii moralnej do autonomii. W literaturze psychologicznej można spotkać wiele wskaźników dojrzałej, autonomicznej moralności. Zawierają one różny zakres semantyczny, dlatego też trudno dokonać ich klasyfikacji. Ks. prof. dr hab .Janusz Mastalski w artykule „ Dojrzałość” podaje, że najczęściej do wskaźników dojrzałej moralności zaliczane są następujące elementy:
1. SUMIENIE. Jest ono ujmowane w różny sposób. Generalnie można powiedzieć, iż jest to „specyficznie ludzka zdolność oceny własnych działań przez odwoływanie się do etycznych pojęć dobra i zła oraz aprobowanej hierarchii wartości” (J. Makselon). Według E. Fromma dojrzałe sumienie jest wyrazem wewnętrznego interesu człowieka, głosem kochającej troski o siebie.
2. INTERNALIZACJA. Rozumiana jest w znaczeniu węższym jako przyjęcie przez człowieka za własne akceptowanych w społeczeństwie norm. W sensie szerszym odnosi się ona do ogólnego procesu rozwojowego, jakim jest osiągnięcie zdolności do działania w sposób względnie niezależny. Jest to więc zdolność do kontroli wewnętrznej. Trzeba pamiętać, że uniezależnienie decyzji moralnych od nacisków zewnętrznych jest wskaźnikiem dojrzałej moralności pod warunkiem, iż nie jest destrukcją społeczno-konstruktywnego charakteru.
3.POSIADANIE PRYNCYPIÓW. . Wskaźnik ten ujmowany jest jako posiadanie ogólnych zasad, według których można podejmować decyzję. Wysoki poziom autonomii moralnej jest implikowany przez hierarchiczny system norm.
4. ZDROWE POCZUCIE WINY. Pozwala ono na zachowanie psychicznej homeostazy, ponieważ mobilizuje do naprawienia błędu, a to przynosi równowagę wewnętrzną Do warunków pojawienia się zdrowego poczucia winy najczęściej zalicza się: akceptację obowiązku kierowania swoim postępowaniem według standardów przyjętych przez siebie, akceptację określonych standardów dobra i zła, poczucie odpowiedzialności za odejście w postępowaniu od tych standardów, umiejętność dokonania samokrytyki.
Warto także sobie uświadomić, iż rozwój moralny jest powiązany ze sferą wiedzy o świecie, sferą emocjonalną oraz sferą motywacyjną. W związku z tym wpływa na rozwój świadomości moralnej, rozwój motywacji moralnego postępowania, rozwój wartości moralnych, postaw moralno-społecznych, a także rozwój stosunku do drugiego człowieka.
Z pojęciem dojrzałości związane jest także zjawisko dojrzałej osobowości. Istnieje wiele prób ujęcia dojrzałej osobowości człowieka. Wynikają one z różnych założeń teoretycznych. Bez wnikania w szczegóły określonych nurtów psychologicznych, można podkreślić cechy wspólne, łączące różne koncepcje. Dojrzałość można rozumieć jako pewien idealny wzorzec lub też jako proces przemian, będący realizowaniem tego wzorca. Do wskaźników dojrzałej osobowości można zaliczyć (Z. Płużek):

5. REALNE POZNANIE ŚWIATA . Podstawą dojrzałości osobowej człowieka jest realne poznanie świata, odróżnianie prawdy od pozorów oraz od ocen innych.
6. AKCEPTACJA SIEBIE. Samoakceptacja leży u podstaw wszystkich relacji międzyludzkich. Człowiek o wysokiej samoocenie ma zdrowe pragnienie stawiania czoła wyzwaniom, właściwe podejście do popełnianych błędów, z których potrafi wyciągać konstruktywne wnioski dla dalszego życia, potrafi zachować dystans w stosunku do nieuczciwej krytyki oraz korzystać twórczo z krytyki uzasadnionej.
7. POSTAWA MIŁOŚCI . Jest ona nastawiona na tworzenie dobra, na darowanie przewinień innym i sobie, na wyciąganie korzyści z każdej sytuacji. Jej wyrazem jest radość, świeżość przeżyć, umiejętność cieszenia się z małych, drobnych spraw. Dojrzałość osobowa człowieka tworzy się w oparciu o głębokie, serdeczne i trwałe powiązania z małym gronem osób (rodziną, przyjaciółmi), a także jest związana z postawą życzliwości wobec wszystkich ludzi świata.
8. WEWNĘTRZNA INTEGRACJA. Proces integracji wewnętrznej człowieka prowadzi do harmonii pomiędzy wszystkimi elementami osobowości człowieka, pomiędzy pragnieniami a działaniami, postawami, ideami, wartościami, ambicjami, potrzebami i uczuciami. Jej wyrazem staje się nabywanie odporności psychicznej, poczucia zdrowia fizycznego i psychicznego, wewnętrznej harmonii oraz głębi duchowej.
9. SENS ŻYCJA . Cel życia prowadzi do odnalezienia samego siebie, daje siłę, staje się motywacją, pozwalającą przetrwać przeciwności. Jest on ściśle powiązany z wartościami człowieka.
10. HIERARCHIA WARTOŚCI. Dojrzałość osobowa człowieka zakłada świadomość hierarchii wartości. Hierarchia ta winna wynikać z jednoczącej filozofii życia, pozwalającej harmonizować dążenia człowieka i jego cel życiowy. Określenie hierarchii wartości ukierunkowuje aktywność człowieka na realizację nie tylko cząstkowych czy etapowych celów, ale na realizację celów dalekosiężnych i ostatecznych. U człowieka o dojrzałej osobowości wartości najwyższe są stałe.
11. SZEROKOŚĆ ZAINTERESOWAŃ . Dojrzewanie osobowe człowieka wymaga szerokich zainteresowań, uwzględniania kontekstów toczących się wydarzeń, gotowości poznawania rzeczy niezwykłych. Człowiek o szerokich zainteresowaniach potrafi właściwie skoncentrować się na problemach, zadaniach i obowiązkach.
12. POSTAWA WOBEC ŻYCIA . Prawidłowa postawa wobec życia wynika z wewnętrznej integracji człowieka, z jego dojrzałości emocjonalnej, z realistycznej oceny świata. Jedną z istotnych cech konstruktywnej postawy życiowej jest optymizm, radość życia, pasja działania.
13. TWÓRCZOŚĆ. Człowiek dojrzały to człowiek twórczy, przejawiający pasję życia, będącą wyrazem harmonii pomiędzy najważniejszym celem życia, celami pośrednimi, planami na przyszłość, wewnętrzną dyscypliną, zadaniami człowieka i jego własnym wnętrzem.
Osiąganie dojrzałości przez człowieka jest zadaniem całego życia i generalnie się nie kończy. Jest procesem związanym nieodłącznie z autowychowaniem.

***

I na koniec jeszcze stanowisko ks .dr M. Drzewiarskiego na temat dojrzałości moralnej


Dojrzałość w sferze moralnej oznacza świadomość, że tylko niektóre — i to nieliczne - sposoby postępowania prowadzą do rozwoju i satysfakcji. Wszystkie inne prowadzą do krzywd, a nawet do autodestrukcji. Człowiek jest kimś jedynym na tej ziemi, kto potrafi oszukiwać i krzywdzić samego siebie aż do samobójstwa włącznie. Z tego względu człowiek dojrzały to ktoś, kto rozumie, że nie jest dobrym sędzią we własnej sprawie, że potrzebuje wrażliwego i prawego sumienia oraz że odważne odróżnianie dobra od zła moralnego jest dla niego dosłownie kwestią życia lub śmierci. Moralność to ta szczególna inteligencja, która umożliwia nam odróżnianie zachowań, które nas rozwijają od zachowań, przez które wyrządzamy krzywdę sobie lub innym.

****


Jeśli traktujesz ludzi jak na to zasługują - zostaną takimi, jakimi są. Lecz jeśli traktujesz ich jako takich, jakimi być powinni, staną się wspanialszymi i lepszymi osobami" - Goethe

Jeśli reguł moralności nie nosisz w sercu, nie znajdziesz ich w książkach - MONTESKIUSZ

Wolności jest podstawą odpowiedzialności człowieka za realizacje wartości moralnych. Gdyby nie było wolności, to nie mogłoby też być mowy o realizacji żadnych wartości moralnych.- Roman Ingarden

Zbrodnia szatana powtarza się echem w działaniach tych, którzy konstruują polityczne i państwowe systemy moralności, opierając je na własnych, a nie Bożych zasadach.- Paul Samuel Johnson

Jest wiele szlaków w tym życiu, ale tym który najbardziej się liczy niewielu ludzi jest w stanie podążyć - to szlak prawdziwego człowieczeństwa
Tańczący z wilkami

Ludzie budują za dużo murów, za mało mostów. -Izaak Newton
Być człowiekiem znaczy posiadać kryształową
moralność, nieograniczoną tolerancyjność,
do pasji posuniętą pracowitość, dążyć do ciągłego
uzupełniania swego wykształcenia, pomagać innym. — Janusz Korczak

DOJRZAŁOŚC DUCHOWA

Ks. dr Stanisław Tokarski - adiunkt Instytutu Psychologii WFCH UKSW w Warszawie (Katedra Psychologii Religii); wiceprzewodniczący Stowarzyszenia Psychologów Chrześcijańskich rozumie dojrzałość religijną jako stopień ( etap) rozwoju danej osobny lub grupy , w kierunku osiągnięcia „dojrzałej religijności” czyli przyjętych przez daną religię standardów.
Wyjaśnienie dojrzałości religijnej , jej kryteriów daje Nam też ks. dr M. Dziewiecki w artykule „Duchowość, dojrzałość i wolność” Cytuję tutaj te fragmenty , które dotyczą rozumienia duchowości i kryteriów dojrzałości duchowej.

Punktem wyjścia duchowości jest zrozumienie samego siebie. Duchowość to bowiem zdolność człowieka do zrozumienia samego siebie, czyli do znalezienia odpowiedzi na pytanie: kim jestem, skąd się wziąłem, dokąd zmierzam, w oparciu o jakie więzi i wartości mogę osiągnąć cel mojego życia. W konsekwencji duchowość umożliwia świadome kierowanie własnym życiem. Dzięki duchowości człowiek potrafi zająć świadomą i odpowiedzialną postawę wobec samego siebie i drugiego człowieka, wobec Boga i świata. Dojrzała duchowość prowadzi do dojrzałości w pozostałych sferach człowieczeństwa.
Duchowość pełni rolę centralnego ośrodka sterowania życiem. Tym, czym hormony są w organizmie, świadomość w psychice a sumienie w moralności, tym duchowość jest w odniesieniu do całej egzystencji człowieka.

Dojrzała duchowość prowadzi do dojrzałości w pozostałych sferach człowieczeństwa ( intelektualnej, moralnej, emocjonalnej) . Człowiek dojrzały duchowo nie tylko w sposób prawdziwy i pogłębiony rozumie własną tajemnicę, ale też ma szansę dojrzale przeżywać siebie i kontakt z innymi ludźmi, dojrzale kształtować więzi i wartości oraz postępować w odpowiedzialny sposób.

Dopóki dana osoba nie rozwinie sfery duchowej, dopóty nie może zająć dojrzałej postawy wobec siebie, wobec świata i życia. Duchowość okazuje się czymś niezastąpionym, gdyż człowiek nie może zrozumieć samego siebie z jakiejkolwiek innej perspektywy niż perspektywa duchowa. Kto redukuje bogactwo własnego człowieczeństwa jedynie do wymiaru cielesnego, nie może wyjaśnić tajemnicy ludzkiego życia, gdyż ciało nie wie, kim jest człowiek , odczuwa jedynie swoje własne potrzeby i popędy. Pozostawione samemu sobie staje się rodzajem nowotworu, który podporządkowuje sobie pozostałe sfery człowieka i żyje ich kosztem.

Podobnie człowiek nie może zrozumieć samego siebie, jeśli czyni to poprzez pryzmat własnej psychiki. Psychika bowiem nie jest źródłem człowieczeństwa, ani źródłem prawdy o człowieku. Sfera ta jest intelektualną i emocjonalną reakcją człowieka na własną tajemnicę i własną sytuację życiową. Człowiek nie może zrozumieć samego siebie wtedy, gdy skupia się na własnej zdolności myślenia. Może wtedy zrozumieć jedynie swoje myśli i przekonania na własny temat, ale nie może zrozumieć samego siebie. Umysł ludzkie nie jest bowiem źródłem wiedzy o naturze i tajemnicy człowieka. Umysł może tę tajemnicę odkryć, ale nie może jej własną mocą wymyślić ani ustalić. Pozostawiony własnej spontaniczności umysł ludzki nie szuka prawdy o człowieku, lecz wygodnych dla danej osoby półprawd, a nawet iluzji. Człowiek, dla którego jego własne myślenie jest najwyższym i jedynym autorytetem, kieruje się tak zwaną logiką prywatną i przynajmniej czasami oszukuje samego siebie. W ten sposób pozbawia się szansy na zrozumienie samego siebie i na osiągnięcie prawdziwego rozwoju. Biedny jest człowiek, który w pełni się zgadza z własnym zdaniem na temat samego siebie i swojej tajemnicy.

Podobnie z perspektywy emocji człowiek nie może odkryć tego, kim jest i po co żyje. Człowiek skupiony na własnej emocjonalności nie wie, jaką postawę powinien zająć wobec samego siebie i wobec emocji, które przeżywa. Poddając się emocjonalnej spontaniczności szuka jedynie dobrego samopoczucia: natychmiast i za wszelką cenę. Nawet za cenę popadnięcia w dyktaturę emocji czy w śmiertelne uzależnienia chemiczne. Człowiek emocjonalny jest podobny do małego dziecka, które — używając terminologii Z. Freuda — kieruje się zasadą przyjemności zamiast zasadą realizmu.

Niezwykłością sfery duchowej jest fakt, że w tej sferze i tylko w tej sferze człowiek może zapytać samego siebie o własną tajemnicę nie z perspektywy cząstkowej (np. cielesnej czy psychicznej), lecz z perspektywy całego człowieka. W konsekwencji jedynie w sferze duchowej człowiek może znaleźć ostateczną odpowiedź na temat własnej tajemnicy, która stanie się podstawą zajęcia dojrzałej postawy wobec własnej rzeczywistości i własnego życia. Duchowość zaczyna się dopiero wtedy, gdy człowiek wznosi się ponad swoje ciało i ponad swoją psychikę, aby postawić sobie pytanie o całą swoją rzeczywistość: o to, jaki sens ma jego ciało i płciowość, jego myślenie i emocje, jego więzi i wartości, a także o to, jaki sens ma on sam i życie, które stało się jego udziałem.

Dalszy ciąg rozważań na temat dojrzałości duchowej

KRYTERIA DOJRZAŁOŚCI DUCHOWEJ

Dojrzałość duchowa oznacza, że dany człowiek rzeczywiście rozumie samego siebie i sens własnego życia.
Podstawowe kryteria duchowej dojrzałości to odkrycie najbardziej oczywistych i życiowo istotnych prawd o człowieku. Oto najważniejsze z nich:

- odkrycie faktu, że skoro potrafię myśleć i kochać, to nie pochodzę od czegoś mniejszego ode mnie (od nieświadomej siebie materii, nieświadomych siebie praw ewolucji czy od przypadku), lecz od Kogoś większego ode mnie, kto jeszcze bardziej niż ja potrafi myśleć i kochać. Ten, który obdarzył mnie życiem, nigdy tego daru nie wycofa. Jednak to ode mnie zależy, w jaki sposób korzystam z daru istnienia. Tym Kimś jest Bóg.

- odkrycie faktu, że największym złem dla człowieka jest osamotnienie. Egoistyczny indywidualizm prowadzi do bolesnego rozczarowania samym sobą i do ucieczki od samego siebie. Klasyczną formą takiej ucieczki są uzależnienia chemiczne. Traktowanie samego siebie jak Boga, który sam sobie wystarczy i który potrafi własną mocą poradzić sobie z własnym istnieniem, to największe okrucieństwo na jakie może zdobyć się człowiek wobec samego siebie.

- odkrycie faktu, że nie może być szczęśliwy człowiek, który respektuje jakąś cząstkę siebie kosztem pozostałych wymiarów swego człowieczeństwa. Dla człowieka dojrzałego duchowo jest oczywiste, że nie powinien on stosować „wewnętrznego rasizmu”. Taki człowiek nie skupia się na potrzebach jakiejś sfery swego człowieczeństwa kosztem pozostałych sfer. Dla przykładu, nie próbuje zaspokoić potrzeb cielesnych kosztem więzi międzyludzkich, ale też nie próbuje zaspokoić swoich aspiracji czy ideałów kosztem słusznych potrzeb biologicznych czy emocjonalnych.

- odkrycie faktu, że w wymiarze życia doczesnego nie istnieje łatwe szczęście, a zatem szczęście osiągnięte bez wysiłku i dyscypliny, bez dojrzałych więzi i wartości. Jedyna realistyczna alternatywa to wybór między łatwym nieszczęściem a trudnym szczęściem, a zatem szczęściem osiągniętym dzięki miłości i odpowiedzialności oraz dzięki pracowitości i wierności podjętym zobowiązaniom. Gdyby łatwe szczęście było możliwe, to wtedy wszyscy ludzie byliby szczęśliwi. To bowiem, co jest łatwe (np. poruszanie się, jedzenie, mówienie językiem ojczystym), osiągamy wszyscy.

* Człowiek dojrzały duchowo odkrywa najważniejszy dla swego istnienia fakt, że został stworzony z miłości i że życie poza miłością staje się agonią. Najważniejszym owocem dojrzałości duchowej jest zdolność do kochania i do przyjmowania miłości. Człowiek dojrzały rozumie, że miłość to coś więcej niż uczucie: to decyzja troski o czyjeś dobro. Decyzja ta realizowana jest poprzez słowa i czyny dostosowane do sytuacji i zachowania drugiej osoby. Człowiek dojrzały nie myli miłości z naiwnością. Wie, że to, iż kocha drugą osobę, nie daje tej osobie prawa do wyrządzania mu krzywdy. Dojrzałość duchowa sprawia, że mam odwagę chwalić i wspierać tych, którzy postępują w sposób odpowiedzialny, potrafię upominać i nie przeszkadzać cierpieć tym, którzy nie kochają i krzywdzą samych siebie oraz jestem w stanie stanowczo bronić się przed tymi, którzy próbują wyrządzać mi krzywdę.

* Najważniejszym owocem dojrzałości duchowej jest zdolność do kochania i do przyjmowania miłości. Człowiek dojrzały rozumie, że miłość to coś więcej niż uczucie: to decyzja troski o czyjeś dobro. Decyzja ta realizowana jest poprzez słowa i czyny dostosowane do sytuacji i zachowania drugiej osoby. Człowiek dojrzały nie myli miłości z naiwnością. Wie, że to, iż kocha drugą osobę, nie daje tej osobie prawa do wyrządzania mu krzywdy. Dojrzałość duchowa sprawia, że mam odwagę chwalić i wspierać tych, którzy postępują w sposób odpowiedzialny, potrafię upominać i nie przeszkadzać cierpieć tym, którzy nie kochają i krzywdzą samych siebie oraz jestem w stanie stanowczo bronić się przed tymi, którzy próbują wyrządzać mi krzywdę.

* Kto spełnia powyższe kryteria dojrzałości duchowej, ten nie redukuje samego siebie do sfery cielesnej i nie ulega dyktaturze ciała, a zatem dyktaturze instynktów, popędów czy cielesnych jedynie potrzeb. Człowiek dojrzały duchowo potrafi w taki sposób kierować swym ciałem, by wyrażało ono miłość poprzez fizyczną obecność, ofiarną pracowitość i roztropną czułość.

* Potrafi zająć dojrzałą postawę wobec własnych przeżyć emocjonalnych. W tej dziedzinie grożą dwie skrajności: unikanie kontaktu z bolesnymi emocjami lub uleganie dyktaturze emocji. Dojrzałość polega na tym, że emocje informują mnie o mojej sytuacji egzystencjalnej, ale mną nie rządzą. Człowiek dojrzały duchowo podejmuje decyzje w oparciu o miłość, prawdę i odpowiedzialność, a nie w oparciu o przeżycia emocjonalne. Ma świadomość, że jego celem jest postępowanie zgodne z wymaganiami prawdy i miłości, a nie szukanie dobrego samopoczucia za wszelką cenę. Człowiek dojrzały duchowo wie, że bolesne nastroje nie są nieszczęściem, lecz cenną informacją, a radość nie jest osiągalna wprost, lecz jest konsekwencją życia w miłości.

* Ponadto człowiek dojrzały duchowo zdaje sobie sprawę z tego, że istnieje ścisły związek między sposobem jego myślenia, a sposobem jego postępowania. Rozumie, że nie da się odłączyć zachowania od jego naturalnych konsekwencji oraz że dojrzałość w myśleniu to odwaga szukania prawdy, która wyzwala z naiwności i krzywdy. Człowiek dojrzały duchowo wie, że każdy z nas ma władzę oszukiwania samego siebie. Właśnie dlatego taki człowiek chce mieć rację w postępowaniu, a nie tylko w myśleniu. Dzięki temu żyje w świecie obiektywnych faktów, a nie subiektywnych fikcji.

Współcześni młodzi ludzie coraz lepiej rozumieją świat wokół siebie, ale coraz mniej rozumieją samych siebie. W konsekwencji społeczeństwo informatyczne opiera się na wymianie wiedzy o świecie i fikcji o człowieku. Prowadzi to do kryzysu człowieka i cierpienia na nieznaną dotąd skalę i do cywilizacji śmierci. Fakty te potwierdzają, że nie ma przyszłości bez wychowania, a wychowania bez dojrzałości duchowej.

Na wiele sposobów można pomagać człowiekowi, by odkrywał on prawdę o tym, kim jest i po co żyje. Metodą podstawową jest uczenie uczciwego i odważnego myślenia o sobie i własnym postępowaniu, a także stawianie pytań o sens życia, o hierarchię wartości, o filozofię życia.

Małgorzata mam na drugie imię więc, gdy "wpadłam" na ten nieco prowokujący post przez głowę przeszło mi parę skojarzeń, z którymi się teraz podzielę.

***

- woda w rzece, gdy stoi w miejscu zaczyna mętnieć
- nie zmienia się tylko głupiec
- dojrzewający wilk coraz bardziej różni się od kundla
- "zmienić się" - to nie to samo, co "zmienić się w kogoś"
- dojrzewający noworodek nie zmienia swojego JA; nabywa jedynie świadomości, kim to "JA"
jest.